Odia Sahityara Kramaparinam

“ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟାର କ୍ରମପରିଣମ୍” (ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ବିବର୍ତ୍ତନ) ହେଉଛି ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ବିଦ୍ୱାନ, କବି ଏବଂ ସଂସ୍କାରକ ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କୃତି। ଏହି ଦୁଇ ଭାଗ ବିଶିଷ୍ଟ କୃତିଟି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏବଂ ସାହିତ୍ୟର ଉତ୍ପତ୍ତି, ବିକାଶ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ଗଭୀର ଅଧ୍ୟୟନ।
ଏହି ପୁସ୍ତକରେ, ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦାସ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ମୌଳିକତା ଉପରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାବରେ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହାକୁ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଏହି କୃତିର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ବଙ୍ଗଳା ପରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାଠାରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପବିତ୍ରତା ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଦୃଢ଼ କରିବା। ସେ ଓଡ଼ିଆ ପରିଚୟରେ ଲୋକକଥା ଏବଂ ଦ୍ରାବିଡ଼ ସଂସ୍କୃତିର ଅବଦାନକୁ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଛନ୍ତି।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପୁସ୍ତକଟି ଜଗନ୍ନାଥ ଧର୍ମର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ସାହିତ୍ୟିକ ପରମ୍ପରା ଗଠନରେ ସମାନତାର ନୀତିକୁ ଆଲୋକପାତ କରେ। “ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟାର କ୍ରମପରିଣମ୍”କୁ ଏକ ସମାଲୋଚନାମୂଳକ ଅଧ୍ୟୟନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଇତିହାସ ଏବଂ ଏହାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟର ବୁଝାମଣାକୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା। ଏହି ବ୍ୟାପକ କୃତିର କିଛି ଅଂଶ ଇଂରାଜୀରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଛି।
“Odia Sahityara Kramaparinam” (The Evolution of Odia Literature) is a seminal work by Pandit Nilakantha Das, a renowned Odia scholar, poet, and reformer. This two-part masterpiece is a comprehensive and in-depth study of the origin, development, and unique characteristics of Odia language and literature.
In this book, Pandit Nilakantha Das meticulously researches the originality of Odia culture and discusses it from various angles. A key objective of the work is to assert the purity and independence of the Odia language from other regional languages like Bengali. He also analyzes the contribution of folklore and Dravidian culture to Odia identity.
Furthermore, the book highlights the crucial role of Jagannath Dharma and its principles of equality in shaping Odia culture and literary traditions. “Odia Sahityara Kramaparinam” is considered a critical study that profoundly impacted the understanding of Odia literary history and its distinct identity. Some parts of this extensive work have also been translated into English.